Leestijd: 
4 minuten
In 't kort
Wanneer je feitelijk gescheiden bent, woon je – ondanks dat je nog getrouwd bent – niet langer samen in één woning. Zijn er kinderen in het spel, dan is er vaak sprake van veel emotionele gevolgen. Om hier zo goed mogelijk mee om te gaan, is het belangrijk om duidelijke afspraken te maken en deze vast te leggen. Over financiën en bezittingen bijvoorbeeld. Zorg voor een eerlijke verdeling van de inboedel en sla eigendommen indien nodig tijdelijk elders op. Onthoud: er is licht aan het einde van de tunnel.
Ben je feitelijk gescheiden en heb je kinderen, dan komt er heel wat op je af. Het is heel belangrijk om zaken goed geregeld te hebben, zodat het belang van de kinderen voorop staat. In deze blog geven we je handvatten om jouw scheiding met kinderen goed door te komen. Net als onze vorige blog, waarin we onze checklist voor een echtscheiding met je deelden.
Vrijwaring: Deze blogpost dient om een informatieve richting te geven. Hoewel deskundig geschreven mag dit artikel niet als juridisch advies beschouwd worden. Consulteer juridisch deskundigen zoals een advocaat om juridisch accurate adviezen te bekomen.
Wat betekent het als je feitelijk gescheiden bent?
Er is een verschil tussen feitelijk gescheiden en wettelijk gescheiden zijn. Wanneer je feitelijk gescheiden bent, betekent dit dat jij en je huwelijkspartner niet langer een woning delen terwijl het huwelijk nog wel voort blijft bestaan. Bij een wettelijke scheiding is het huwelijk officieel ontbonden. Deze formele juridische status wordt door de rechtbank toegekend na een echtscheidingsprocedure.
Let op: soms gebruikt men ook de term "gescheiden van tafel en bed" om aan te duiden dat men niet meer samenwoont. Dit is mogelijks niet helemaal juist, aangezien "scheiding van tafel en bed" een bijzondere juridische procedure is. (De tafel en het bed zelf kan u wel in een Kuub opslagruimte zetten, natuurlijk. 
)
Scheiding met kinderen: dit is waar je op moet letten
Wanneer het een feitelijke scheiding met kinderen betreft, is de impact vaak groot. Ze hebben ineens twee plekken die ze thuis noemen en zullen moeten wennen aan de nieuwe situatie. Het advies bij een scheiding is dan ook om het belang van de kinderen altijd voorop te laten staan. Ga het gesprek met ze aan en ben open en eerlijk over wat er speelt. Natuurlijk wel op hun niveau, afhankelijk van de leeftijd van het kind.
De juridische gevolgen van een feitelijke scheiding
In principe zitten er aan een feitelijke scheiding geen juridische gevolgen verbonden. Je blijft gewoon getrouwd, wat ook betekent dat de rechten en plichten van het huwelijk in stand blijven. Dat is gelijk aan wettelijk samenwonenden. Directe juridische gevolgen zijn er dus niet, maar het is wel belangrijk om eventuele toekomstige juridische en financiële gevolgen in kaart te brengen. Hiermee voorkom je gedoe achteraf. Onze tips op een rij:
- Leg praktische afspraken vast in een schriftelijke overeenkomst. Deze afspraken kun je ofwel zelf ondertekenen ofwel door de rechtbank laten bekrachtigen.
- Maak duidelijke afspraken met betrekking tot wonen en het betalen van schulden (zoals een woning of auto).
- Zorg voor een duidelijke verblijfsregeling voor de kinderen tijdens school en vakantieperiodes.
- Maak een eerlijke verdeling van de kosten voor de kinderen. Bespreek hoe je omgaat met de kinderbijslag die je ontvangt.
- Maak keuzes over de bewoning van de gezinswoning. Wat wordt de bestemming en hoe worden de kosten verdeeld?
Om uit te leggen hoe je dit kunt aanpakken, hebben we een situatie geschetst.
Situatie
Jan en Marie hebben besloten feitelijk te scheiden. Ze hebben twee kinderen, van 8 en 10 jaar oud. Ze zijn gezamenlijk eigenaar van een huis en hebben een nog lopende hypotheek.
Afspraken:
Woning
Marie blijft in de gezinswoning wonen met de kinderen om hun stabiliteit te bieden. Jan verhuist naar een appartement dichtbij, zodat hij gemakkelijk de kinderen kan bezoeken.
Hypotheek
Ondanks dat Jan niet meer in de woning woont, komen ze overeen de
hypotheekkosten gelijk te verdelen tot ze een definitieve beslissing nemen over het huis.
Kinderbijslag
Ze besluiten dat de kinderbijslag rechtstreeks naar Marie gaat, aangezien zij de
primaire verzorger van de kinderen zal zijn en de dagelijkse kosten zal dekken.
Omgangsregeling
Jan en Marie spreken af dat Jan de kinderen elk weekend zal zien en twee
middagen per week na school. Tijdens schoolvakanties verdelen ze de tijd gelijk.
Extra kosten voor de kinderen
Onvoorziene kosten zoals schooluitjes, sportclubcontributies en medische kosten worden gedeeld, waarbij elke ouder de helft voor zijn rekening neemt.
Documentatie
Jan en Marie documenteren deze afspraken in een schriftelijke overeenkomst, die ze beiden ondertekenen. Ze overwegen om ze deze overeenkomst zelf op te stellen en te laten nakijken door een bemiddelaar. De overeenkomst kan ook door de rechtbank bekrachtigd worden.
Inboedel verdelen bij scheiding: hoe pak je dit aan?
Wanneer je apart van elkaar besluit te gaan wonen, is het zaak om de inboedel te gaan verdelen. Het is aan te raden om te starten met een duidelijke inventarisatie van alle bezittingen. Wat is de waarde ervan? Wie heeft het bekostigd? Is alles daadwerkelijk van jullie samen of zijn sommige eigendommen specifiek door een van jullie aangeschaft?
Om de scheiding met kinderen zo goed mogelijk door te komen, is stabiliteit een belangrijk codewoord. Wij adviseren dan ook om kritieke items, zoals een bed, speelgoed en andere persoonlijke bezittingen, niet te verplaatsen. Een veilige haven is voor kinderen ontzettend belangrijk – en al helemaal in onzekere tijden als deze. Beter is het om deze spullen voor een tweede keer aan te schaffen, zodat het kind zich in beide woningen thuis zal voelen. Betrek je kind ook vooral in dit proces en laat hem/haar meebeslissen over de aan te schaffen items.
Bekijk tijdelijke opslagoplossingen
Weet je niet wat je met al je bezittingen aan moet, dan kan het goed zijn om deze tijdelijk elders onder te brengen. In een opslagruimte bijvoorbeeld. Meubels die je niet direct nodig hebt, kunnen bijvoorbeeld opgeslagen worden middels meubelbewaring. Je betaalt hier enkel het opgeslagen volume. Spullen die je op dit moment niet nodig hebt, maar die wel toegankelijk moeten zijn, kun je opslaan in een kleinere Self Storage box. Hierbij huurt je een ruimte die 24/7 toegankelijk is.
Een scheiding met kinderen betekent niet het einde van de wereld
Hoewel het nu wellicht uitzichtloos lijkt, komt ook aan deze moeilijke tijd een einde. Een sterke en gelukkige gezinsdynamiek zal terugkeren, waarna ook de rust wederkeert. Natuurlijk is het een emotionele fase in je leven, maar je zult merken dat je er sterk uitkomt. Het opbouwen van een nieuwe, positieve thuisomgeving heeft tijd nodig voor zowel de kinderen als de ouders. Open communicatie en een goede samenwerking tussen beide ouders zal het welzijn van de kinderen ten goede komen.
FAQ
Feitelijk gescheiden met kinderen: meest gestelde vragen
Om kinderen voor te bereiden op de veranderingen, is open en eerlijke communicatie cruciaal. Pas de informatie aan op hun leeftijd en ontwikkelingsniveau en zorg ervoor dat ze zich veilig voelen om vragen te stellen. Het is belangrijk om te benadrukken dat de liefde voor hen onveranderd blijft en dat de scheiding niet hun schuld is. Consistentie in dagelijkse routines en grenzen biedt ook stabiliteit. Professionele begeleiding voor zowel de kinderen als de ouders kan eveneens waardevol zijn om iedereen door deze overgang te helpen.
Veelvoorkomende fouten zijn het betrekken van kinderen in conflicten, het spreken negatief over de andere ouder in de aanwezigheid van het kind, en inconsistente regels tussen de twee huishoudens. Deze kunnen vermeden worden door heldere en respectvolle communicatie, het behouden van een uniforme aanpak in opvoeding en discipline, en het vermijden van discussies of ruzies in het bijzijn van de kinderen. Belangrijk is dat de focus ligt op de behoeften van de kinderen en niet op de conflicten tussen de ouders.
Een feitelijke scheiding kan invloed hebben op belastingen doordat de fiscale status van beide partners verandert, wat mogelijk leidt tot verschillende aanslagen of voordelen. Bij verzekeringen kunnen er veranderingen nodig zijn in de begunstigden of dekking, vooral als een van de partners voorheen afhankelijk was van de ander voor bepaalde polissen. Het is aan te raden om met een financieel adviseur of belastingconsulent te spreken om de persoonlijke situatie goed in kaart te brengen en aan te passen.
Grootouders en andere familieleden kunnen een belangrijke bron van emotionele steun en stabiliteit zijn voor zowel de ouders als de kinderen. Ze kunnen helpen bij de opvang en het bieden van een luisterend oor. Het is wel belangrijk dat ze een neutrale houding aannemen en de kinderen niet betrekken in eventuele conflicten. Hun rol kan variëren van praktische hulp tot het bieden van een veilige en liefdevolle omgeving waar de kinderen zich thuis voelen.
Een bemiddelaar kan helpen om de communicatie tussen de ouders te verbeteren, constructieve oplossingen voor conflicten te vinden, en een eerlijk en werkbaar ouderschapsplan op te stellen. Het inschakelen van een bemiddelaar is vooral waardevol wanneer gesprekken vastlopen of te emotioneel beladen zijn. Bemiddeling kan een minder vijandige en kostenefficiënte manier zijn om tot afspraken te komen, in het belang van alle betrokkenen, vooral de kinderen.